Maar het onderzoek door Lucas Catherine toont iets anders aan - namelijk dat dit er amper was

De bron is zijn boek 'Rijstpap, Tulpen en Jihad' bij EPO uitgegeven in 2004

De eerste ontdekkingstocht vertrok in 1877 onder leiding van Crespel en Cambier. Voor de uitrusting van de karavaan waren ze toen aangewezen op de reeds aanwezige Arabische handelaars die de handelsroutes tussen Zanzibar en Kisangani controleerden. De hele kust van het Noordoosten van Afrika (Somilia, Kenia en Tanzania) werden toen geleid vanuit Kisangani door de Arabieren sinds 1860 en hun koning  de sultan van Zanzibar.  Zanzibar moest toen het centrum worden van de handel tussen Oman, Oost-Indië en Oost-Afrika. Zelfs de eerste Belgische koloniale post die door hen werd opgericht kreeg een Arabische naam, namelijk Karema of de Waardevolle.

De belangrijkste handel was in ivoor die vooral in Indië belangrijk was als huwelijksgeschenk bij de Hindoes. De prijs van Ivoor steeg met 400% tussen 1823 en 1873 en vanaf 1850 waren enkel nog de kuddes olifanten in Congo beschikbaar voor afslachting. Elders was de wilde jacht verantwoordelijk voor het bijna verdwijnen van de olifant. Ook LeopoldII was dat opgevallen.

De mythe is dat de dragers van de blanke en arabische handels- en ontdekkingstochten slaven waren, maar in feite was het beroep van drager een voorrecht dat gemonopoliseerd werd door de sterkste stam ten oosten van de Groote Meren, de Wanyamwezi. Ze werden trouwens daarvoor redelijk goed betaald. (Bron het boek 'La Vie en Afrique' van Jerome Becker dat je hier kan downloaden https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k852084# Ze werden zelfs zo goed betaald dat LeopoldII ze wilde vervangen door olifanten zoals hij had gezien tijdens een reis in Indië. Hij liet daarom Indische olifanten via Zanzibar naar Congo brengen in 1879 maar die leken niet bestand tegen het klimaat en stierven nog voor ze aan de ontdekkingsreizen konden deelnemen.

De slavenhandel zelf in Congo door de Arabieren was slechts op zeer beperkte schaal in vergelijking met deze die op bijna industriële schaal werd georganiseerd door de Portugezen, Hollanders en Britten op de westkust van Afrika en naar schatting 20 miljoen doden veroorzaakte. De arabieren hadden wel slaven maar als huisbedienden, niet als werkdieren. In Oost Afrika ontwikkelden de Fransen vanaf 1810 de slavenhandel op grote schaal  om hun plantages uit te baten (buiten). Pas nadien gebruikten de arabieren ook zwarte slaven op hun plantages in Zanzibar. Maar de eerste Belgische bestuurder vond de levensomstandigheden meer dan behoorlijk want er waren geen lijfstraffen, boeien en ze leden geen honger.

Ondertussen probeerde LeopoldII zoveel mogelijk de Arabische sultan van Zanzibar te paaien en te imponeren. Hij benoemde Belgische consuls, stuurde dure geschenken en liet zelfs een munt maken in België voor Zanzibar. De sultan Bargash Bin Sa'id was zeer onder de indruk zoals zijn medewerkers zoals Hamad bin Muhammad al Murjebi tegen een fikse betaling een nieuwe 'ontdekkingstocht' van Stanley moest organiseren. In Nieuw-Antwerpen (Makanza) besloot hij uiteindelijk voor de Belgen te werken als gouverneur en de koloniale vlag te hijsen van Leopold Vrijstaat.

 Kongo Vrijstaat kreeg zelfs een Arabisch wapenschild.

De andere arabieren waar daar niet zo mee opgezet en bleven hun ivoor naar Zanzibar sturen ipv naar Boma waar het naar Antwerpen zou verscheept worden. In 1891 brak dan de ivoor oorlog uit tot 1897. Deze oorlog was heel belangrijk want tot de massale productie van rubberen banden was Ivoor de belangrijkste inkomstenbron. Het is deze oorlog om het ivoor dat de Belgen de oorlog tegen de Arabische slavendrijvers hebben genoemd. LeopoldII kon deze oorlog tegen hun versterkte forten enkel winnen door de invoer van kanonnen uit Herstal zoals tijdens de Middeleeuwen trouwens.

Hierover is trouwens een boek geschreven door Sydney Hinde, the fall of the Congo Arabs dat je hier kan downloaden https://archive.org/details/fallofcongoarabs00hind